Đồng lúa Lệ Thủy trước mùa gặt

Tháng 5 năm nay, khi nắng hè rực rỡ trải dài trên những cánh đồng, vùng đất Lệ Thủy hiện lên như một bức tranh sống động, đậm chất hồn quê. Lệ Thủy, nơi được mệnh danh là “vựa lúa” Quảng Bình, khoác lên mình vẻ đẹp rực rỡ nhất trước mùa gặt. Những cánh đồng bát ngát, xanh mướt, phập phồng trong gió tựa một bản giao hưởng thiên nhiên, gợi lên những cảm xúc khó quên về quê hương. Nhưng đằng sau vẻ đẹp trù phú ấy là những nhọc nhằn của người nông dân, đặc biệt trong vụ lúa Đông-Xuân, khi lũ tiểu mãn và thời tiết bất thường đe dọa, như câu ca dao xưa: “Cơm sôi lửa đỏ, lúa chín trời mưa.”

           Giữa cánh đồng xã An Thủy, nơi ruộng lúa trải dài bất tận, hơi thở đất trời như hòa quyện. Lúa đã ngậm đòng, từng hạt tròn mẩy, nặng trĩu, cúi đầu như tạ ơn đất mẹ. Màu xanh của lúa không còn non tơ như đầu vụ, mà đã chuyển sang sắc xanh thẫm, đậm đà, điểm chút vàng nhạt ở đầu ngọn, dấu hiệu của một vụ mùa no đủ. Gió tháng Năm mang hơi nóng thổi qua, làm sóng lúa nhấp nhô, vang lên âm thanh xào xạc như lời thì thầm của đồng quê, kể về mồ hôi, công sức của người dân nơi đây.
           Người Lệ Thủy gắn bó với đồng lúa như máu thịt. Mỗi sáng sớm, khi nắng mới lên, bóng dáng người nông dân lội ruộng, kiểm tra từng cánh đồng  lúa đã trở thành hình ảnh quen thuộc. Những đôi tay chai sần cẩn thận xem xét sâu bệnh, kiểm tra mực nước trong ruộng. Gương mặt rám nắng in dấu thời gian, nhưng ánh mắt luôn sáng lên niềm hy vọng. “Vụ này lúa tốt, chắc được mùa,” Bác Khuyến, một người nông dân trong làng, cười nói. Dưới nụ cười hồn hậu của người nông dân Lệ Thủy là nỗi lo về thời tiết thất thường. Vụ Đông-Xuân 2023-2024, mưa gió đầu tháng 5 làm đổ ngã 1.500 ha lúa đang trổ bông, khiến lúa ngã rạp, khó thu hoạch và năng suất sụt giảm nghiêm trọng. Nhớ lại năm 2022, trận lũ tiểu mãn cuối tháng Ba, đầu tháng Tư cũng nhấn chìm hàng trăm hecta lúa. Nước ngập ruộng hơn hai tuần, cuốn trôi bao công sức. Mùa này qua đi, mùa sau lại đến, người nông dân Lệ Thủy vẫn kiên trì gieo mầm, mang theo niềm vui xen lẫn nỗi lo trước thời tiết bất định.
 

            Để giảm bớt gánh nặng lao động và nâng cao hiệu quả sản xuất, huyện Lệ Thủy đã tích cực khuyến khích ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất lúa. Từ khâu làm đất, gieo trồng đến thu hoạch, các loại máy móc hiện đại như máy cày, máy gặt đập liên hợp đã dần thay thế sức lao động thủ công. Đặc biệt, mô hình “cánh đồng không dấu chân” đang được triển khai tại một số xã như Xuân Thủy, nơi toàn bộ quy trình sản xuất được cơ giới hóa và tự động hóa, từ gieo hạt bằng máy bay không người lái đến thu hoạch bằng máy gặt hiện đại. Mô hình này không chỉ giảm thiểu công sức, tiết kiệm thời gian mà còn giúp tăng năng suất và chất lượng lúa, đồng thời bảo vệ môi trường đất và nước. Nhờ những đổi mới này, vụ Đông-Xuân 2024 ghi nhận những tín hiệu tích cực, bất chấp những khó khăn từ thiên nhiên.
           Đồng lúa Lệ Thủy không chỉ là nơi gieo trồng, mà còn lưu giữ ký ức. Những thửa ruộng đều tăm tắp gợi nhớ hình ảnh tuổi thơ của nhiều người, khi chạy nhảy trên bờ ruộng, thả diều, cắt cỏ... và những buổi chiều ngắm hoàng hôn nhuộm vàng cánh đồng. Dù thời gian trôi qua, cánh đồng vẫn giữ sức hút, không chỉ là đất, là lúa, mà còn là mồ hôi, nước mắt và những giấc mơ của người dân quê.
Trước mùa gặt, đồng lúa Lệ Thủy với hơn 10.100 héc ta mang vẻ đẹp trù phú, thanh bình. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, năng suất lúa vụ Đông-Xuân 2024 ước đạt 70,93 tạ/ha, với tổng sản lượng lúa toàn huyện ước tính trên 71.663 tấn. Đồng lúa vàng trĩu hạt, những con hói, con kênh lấp lánh ánh nước, phản chiếu bầu trời xanh. Cây lộc vừng, bụi tre nghiêng bóng, điểm xuyết nét duyên cho bức tranh quê. Xa xa, dãy Trường Sơn mờ sương như bức tường thành ôm lấy cánh đồng. Tất cả hòa quyện, tạo nên khung cảnh khiến lòng người nhẹ nhàng, thư thái. Nhưng vẻ đẹp ấy càng khiến người ta trân quý lao động miệt mài của nông dân, những người đã vượt khó để giữ đồng lúa xanh tươi.
           Mùa gặt về, Lệ Thủy rộn rã như trẩy hội. Không khí mát lành thoảng mùi lúa chín. Những chiếc máy gặt, xe ba gác được sửa sang kỹ lưỡng, sẵn sàng lăn bánh chở lúa vàng đầy ắp. Xóm làng vang vọng câu hát mộc mạc mà cháy bỏng: “Đầy lúa ta về xóm làng mà ngát hương…”. Tiếng “ơ khoan, hò khoan” như nhịp đập của đất trời, thúc giục đôi tay thoăn thoắt, đôi chân vững chãi. Tháng ngày trông ngóng, giờ đây lúa vàng đã trĩu bông, chờ bàn tay cần mẫn gom lúa về. Câu hát giản dị ấy như ngọn gió mát lành, xua tan mệt nhọc, tiếp thêm sức mạnh để đời thêm ấm no, để xóm làng mãi ngát hương lúa mới.
            Trước khi lưỡi liềm chạm vào cây lúa, đồng lúa vẫn giữ vẻ đẹp nguyên sơ. Bình minh rực rỡ, giọt sương trên lá lúa lấp lánh như ngọc. Cả cánh đồng như khoác áo mới, rực rỡ mà dịu dàng. Những chú chim nhỏ thi thoảng vỗ cánh bay lên, để lại đường nét mềm mại trên nền trời. Tất cả như một bài thơ không lời, mang lại sự an lành.
           Đồng lúa Lệ Thủy trước mùa gặt là biểu tượng của sự trù phú, là nơi gửi gắm tâm hồn và nghị lực của người dân quê. Nó minh chứng cho sự cần cù, chịu khó và kiên cường trước thử thách thiên nhiên. Mỗi cây lúa lớn lên không chỉ nhờ nước, nhờ đất, mà còn nhờ tình yêu, niềm tin và sự bền bỉ của người nông dân. Họ chăm chút từng ruộng lúa như chăm chút cuộc đời mình, để khi mùa gặt đến, dù có mất mát, họ vẫn nhận lại niềm vui, niềm tự hào về quê hương.
            Khi hoàng hôn buông xuống, đồng lúa vẫn đứng đó, lặng lẽ mà kiêu hãnh, như một người bạn thân thiết chờ người trở về. Lệ Thủy, với những cánh đồng bát ngát và những con người kiên cường, mãi là chốn giữ trọn hồn quê, nơi để trở về, yêu thương và nhớ.

                                                                                         Đình Hoàng
Trung tâm VH-TT&TT Lệ Thủy